بهداشت دهان و دندان به معنی تمیز نگهداشتن دهان و دندان به منظور جلوگیری از ایجاد مشکلات دندانی است که رایج‌ترین آنها پوسیدگی، بیماری‌های لثه و بوی بد دهان می‌باشد. حفظ بهداشت دهان و دندان نقش بسیار مهمی در سلامت جسم دارند. حفظ بهداشت دهان و دندان و لثه ها، ضروری است؛ چون بدون مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم، دندان ها ممکن است دچار فساد و لثه ها دچار بیماری شوند. شست و شوی دندان ها، علاوه بر افزودن بر زیبایی و سلامت دندان و در نتیجه نحوه بهتر تکلم، برای سلامت دهان و بدن نیز ضروری است.
اگر دارای یک یا دو دندان پوسیده و دارای حفره هستید برای درمان آن اقدام کرده و باید بیشتر به مسائل بهداشت دهان مانند مسواک زدن، نخ دندان کشیدن، عدم جویدن برخی مواد قندی و استفاده از شوینده‌های دهان، خود اهمیت دهید و اگر هنوز دندان‌درد را تجربه نکرده‌اید؛ بهتر است از این اتفاق پیشگیری نمایید. قرص سدیم فلوراید 0/25 میلیگرم و قرص سدیم فلوراید 0/5 میلیگرم دارویی مناسب استفاده برای پیشگیری و درمان کمبود فلوراید در افراد می باشد.
بهداشت دهان و دندان
بهداشت دهان و دندان یعنی انجام دادن روتین‌های سلامتی برای تمیز نگهداشتن دهان و دندانها. این شامل مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و همچنین مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک جهت معاینه و بررسی سلامت و وضعیت دندانها است. به‌علاوه اینکه بهداشت دهان و دندان یک مراقبت پیشگیرانه است. به این معنی که می‌توانید با رعایت کردن اصول آن جلوی بسیاری از خطرات و بیماری‌ها را بگیرید. از پوسیدگی دندانها گرفته تا بیماری لثه، خشکی دهان و حتی بوی بد دهان. همچنین سلامت دهان با سلامت کلی ما در ارتباط مستقیم است. به‌عنوان مثال اگر که لثه‌های ما عفونت کنند، این عفونت از طریق جریان خون به دیگر بخش‌های بدن منتقل می‌شود و این اصلاً موضوع خوشایندی نیست. در نتیجه می‌توان گفت که حفظ سلامت دهان و دندانها بخش مهمی از سلامت کلی ما را در طولانی مدت تضمین می‌کند.
بهداشت دهان و دندان نقش مهمی بر سلامت و تندرستی بدن ما دارد. عدم به کارگیری راه‌کارهای اصولی حفظ بهداشت دهان و دندان نه تنها به حفظ سلامت دندان و لثه آسیب وارد می‌کند، بلکه می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی، سرطان و دیابت نیز تا حد زیادی افزایش دهد. آمارها نشان می‌دهد که بیشتر از 90 درد افراد تا سن 34 سالگی حداقل یک دندان خراب دارند و در ایالات‌متحده سالانه بیشتر از 124 میلیارد دلار برای مراقبت‌های دهان و دندان هزینه می‌شود.
9 علت مشکلات دهان و دندان
همان‌طور که ممکن است خودتان هم بدانید دهان ما و حفره‌های دندانی آن بستری مناسب جهت تجمع باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌های مختلف است. برخی از این باکتری‌ها به فضای دهان تعلق دارند و وظیفه آنها ایجاد فلور طبیعی دهان است. در نتیجه علاوه‌بر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه نامناسب هم می‌تواند یکی از علل و دلایل بیماری‌های دهان و دندان باشد. از دیگر فاکتورهایی که سلامت دندانها را در معرض خطر قرار می‌دهند میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- دیابت
- عفونت
- سیگار کشیدن
- رفلاکس اسید معده
- تغییرات هورمونی در زنان
- ژنتیک و سابقه بیماری در خانواده
- عادات نادرست و نامنظم مسواک زدن
- استفاده از برخی داروها که مقدار آب دهان را کاهش می‌دهند
- رژیم غذایی نامناسب که حاوی مقادیر زیادی نوشیدنی و غذاهای اسیدی است
مهم ترین مشکلات دهان و دندان
1. پوسیدگی دندان
پوسیدگی، باعث ایجاد حفره در دندان ها می شود. این حفره ابتدا از لایه سخت و محافظ خارجی دندان شروع می شود و اگر درمان نشود، به عاج (ماده نرمی که جسم و تنه دندان را می سازد) نفوذ خواهد کرد و سرانجام به هسته زنده دندان که محتوی رگ های خونی و اعصاب است حمله می کند و آن را نابود می کند.
پوسیدگی های دندان معمولا به دلیل رسوب باقیمانده غذا و ایجاد پلاک روی سطح دندان ایجاد می شود. باکتری های پلاک، با قند موجود در غذا اسید تولید می کنند که این فرآیند باعث خوردگی و فرسایش مینای دندان می شود.
2. عفونت لثه
عفونت لثه، ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. لثه های سالم، صورتی یا قهوه ای رنگ و محکم هستند. زمانی که عفونت ایجاد می شود لثه ها به رنگ قرمز ارغوانی در می آیند و نرم و براق می شوند و در هنگام مسواک زدن دچار خونریزی می شوند. به خصوص هنگام مسواک زدن دندان ها. این بیماری معمولا با مصرف داروهای خاصی مثل «فنی توئین»، سرکوب کننده های ایمنی و داروهای ضد فشار خون، بدتر می شود.
3. بوی بد دهان
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و باقی ماندن خرده های غذا در بین دندان و فاسد شدن آنها، جرم، رسوبات و ضایعات دندان همه ممکن است باعث بروز بوی بد در دهان شود. به علاوه التهاب بافت های نرم داخل دهان باعث می شود مخاط دهان و لثه دچار آماس و تورم شود و ترشحات غدد بزاقی، غلیظ و چسبنده شده و نتیجه آن بوی نامطبوع دهان است.
ایجاد بوی بد در دهان به غیر از وجود مشکل در دندان ها، لثه، زبان یا مخاط، می تواند به علت وجود عارضه ای در سیستم گوارشی، اختلالات و تغییرات هورمونی، عفونت در گلو، بینی، سینوس ها و لوزه ها نیز باشد.
4. درد دندان
یکی از مشکلاتی که معمولا به دلیل اهمال و غفلت در بهداشت دهان و دندان ایجاد می شود، دندان درد و فساد دندان است.
وجود درد در یک یا چند دندان، معمولا علامت وجود مشکل، در دندان ها یا لثه هاست؛ البته باید به این نکته توجه داشته باشید که درد دندان، گاهی بسیار خفیف و کم می باشد و گاهی بسیار شدید بوده، برای نوجوان قابل تحمل نمی باشد.
مواد غذایی مفید برای بهداشت دهان و دندان
غذاهایی که در طول روز می‌خوریم، به طور مستقیم روی سلامت بدن از جمله سلامت دندانها تاثیر می‌گذارند. مصرف تمام میوه‌ها و مواد غذایی برای حفظ سلامت عمومی بدن لازم است. اما برخی از خوراکی‌ها برای بهداشت دهان و دندان فایده بیشتری دارند.
برخی از این خوراکی‌ها عبارتند از:
- خوراکی‌های غنی از کلسیم مانند ماست، پنیر، غذاهای دریایی، شیر، بادام و توفو
- مواد غذایی غنی از فسفر شامل آجیل‌ها، تخم کدو، تخمه آفتابگردان، توفو، آب گوشت، گوشت قرمز، گوشت مرغ و ماهی
- خوراکی‌های ترد مثل هویج، کرفس، سیب، خیار و هویج که جویدن آنها ترشح بزاق را افزایش داده و مانند سمباده عمل می‌کنند.
- خوراکی‌های غنی از ویتامین D مثل ماهی و زرده تخم مرغ
- غذاهای سرشار از ویتامین C شامل مرکبات، پرتقال، نارنگی، توت فرنگی، کلم بروکلی و فلفل دلمه‌ای
- غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان مانند توت فرنگی، انگور، کشمش، آجیل‌ها و حبوبات به خصوص لوبیا
- خوراکی‌های حاوی مواد پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک، کلم ترش و چای کامبوچا
- خوراکی‌های غنی از آرژینین، پلی‌فنل و آنتوسیانین مثل گیلاس، توت، کاکائو، آلو، بادمجان، انگور، گوشت، آجیل و سویا
پس کمترین کاری که میتوانیم برای حفظ سلامتی و لذت بردن از آن در زندگی خود انجام دهیم مراقبت از دهان و دندان است که موجب حفظ سلامتی آن می شود. دندان سرمایه‌ای بسیارگران بها است که باید از کودکی فرهنگ نگهداری و حفظ سلامتی آن را به فرزندان خود بیاموزیم تا بتوانند در دراز مدت نیز آن را به درستی حفظ، استفاده و نگهداری کنند.
