ادرار حاوی انواع مختلفی از مواد معدنی و نمک‌های محلول است. هنگامی که ادرار شما از مواد معدنی و نمک‌های زیادی برخوردار است، می‌تواند باعث ایجاد سنگ ادراری (Urinary Stone) در مجاری ادرار و کلیه‌ها شود. انواع سنگ کلیه می‌توانند از سنگهای کوچک تا سنگهای بزرگ‌تر متفاوت باشند که حتی ساختارهای توخالی داخلی کلیه را نیز پر کنند. برخی از سنگ‌ها در کلیه می مانند و مشکلی ایجاد نمی‌کنند. بعضی اوقات، سنگهای کلیه می‌توانند در مجرای ادرار و لوله بین کلیه و مثانه حرکت کند. اگر سنگ به مثانه برسد، می‌تواند از طریق ادرار از بدن خارج شد. در ادامه به معرفی سنگهای اسید اوریکی کلیه خواهیم پرداخت.
اگر سنگ در مجرای ادرار گیر کند، جریان ادراری که از کلیه منشأ می‌گیرد را مسدود می‌کند و باعث درد می‌شود. سنگ کلیه اسید اوریک فقط 5٪ از سنگهای کلیه را تشکیل می‌دهد. اسید اوریک یک محصول اضافی است که ناشی از عملکرد طبیعی بدن است؛ اما وقتی این ماده در ادرار بیش از حد وجود داشته باشد می‌تواند باعث ایجاد سنگهای اسید اوریکی کلیه شود. افرادی که رژیم غذایی با پروتئین بالا می‌خورند ممکن است در معرض خطر ایجاد سنگهای اسید اوریکی قرار بگیرند.
سنگ اسید اوریکی چیست؟
نوع دیگر سنگ سیستم ادراری سنگ اسیداوریکی است که از نظر شیوع در رده بعدی قرار دارد. اسید اوریک نیز از املاح ادراری است که با افزایش غلظت آن در ادرار منجر به رسوب آن و ایجاد کریستال نامحلول اسیداوریکی و تجمع کریستالها باعث تشکیل سنگ اسید اوریکی می گردد.
اگر در ترکیب سنگ کلیه و سنگ ادراری، کلسیم وجود نداشته باشد، نمی توان آن را با رادیوگرافی تشخیص داد. شایعترین سنگهای غیر حاجب، سنگهای اسید اوریکی می باشند. جنس سنگهای اسید اوریکی اکثرا از پورین است. برای قلیایی کردن ادرار جهت پیشگیری از تشکیل کریستال و سنگهای اسید اوریکی کلیه، ویال سدیم بیکربنات تجویز می شود.
علت تشکیل سنگهای اسید اوریکی کلیه
بر خلاف سنگهای کلسیمی که در تعداد قابل توجهی از آنها با بررسی نمی توان علت خاصی را مشخص کرد، اگر در بیمارانی که دارای سنگهای اسید اوریکی هستند بررسی انجام دهیم، اکثراً علتی یافت خواهد شد. مهمترین علل تشکیل سنگهای اسید اوریکی به قرار زیر هستند:
- حجم ادرار اندک
- رژیم غذائی سرشار از پروتئین حیوانی
- اختلالات متابولیک که منجر به ورود مقادیر زیادی اسید اوریک به ادرار می شوند.
بعضی بیماریها که سبب تشکیل سنگهای اسید اوریکی می شوند، مهمترین آنها عبارتند از:
- بیماری نقرس که ناشی از وجود پروتئین بیش از حد در جریان خون می باشد.
- دیابت نوع ۲: این بیماران ادرار به شدت اسیدی دارند و در ادرار اسیدی، سنگهای اسید اوریکی به راحتی تشکیل می شوند.
- اسهال مزمن
- مصرف مشروبات الکلی که سبب تشکیل مقادیر زیادی اسید اوریک در ادرار می شوند.
- بعضی از انواع کم خونی ها
- سرطانها
- مسمومیت با سرب، مانند کارگرانی که در باطری سازی کار می کنند.
- عدم مصرف غذا به مدت زمان طولانی
- بعضی فاکتورهای ارثی
- کاهش سیترات ادرار
۷ علامت سنگهای اسید اوریکی کلیه
علائم و نشانه های سنگ کلیه اسید اوریکی به طور قابل توجهی از سایر انواع سنگ های کلیه متفاوت نیستند. آنها شامل:
- درد کمر و یا درد پشت
- درد هنگام ادرار کردن
- مشکل انتقال ادرار
- مداوم نیاز به ادرار کردن
- حجم ادرار غیرطبیعی به صورت ادرار مکرر یا خروجی ادرار کم
- خون در ادرار (هماچوری)
- تب، حالت تهوع و یا استفراغ ممکن است وجود داشته باشد.
همچنین افزایش خطر ابتلا به عفونت دستگاه ادراری (UTIs) وجود دارد. بیشتر علائم و نشانه ها با علائم سنگ کلیه همپوشانی دارند. علاوه بر این، افراد مبتلا به سطوح بالای سطح اورات (hyperuricemia) همچنین ممکن است علائم نقرس داشته باشند.
پیشگیری از ایجاد سنگهای اسید اوریکی
از تشکیل سنگهای اسید اوریکی به راحتی می توان جلوگیری کرد. برای جلوگیری از عود سنگهای اسید اوریکی سه اقدام زیر اساسی می باشند:
-قلیائی کردن ادرار با مصرف مواد بخصوص
-افزایش حجم ادرار به حداقل سه لیتر در روز
-اجتناب از خوردن موادی که سرشار از پورین هستند. مواد غذائی زیر حاوی پورین زیاد می باشند:
- پروتئینها
- جگر
- مرغ و ماهی
- اسفناج
- نخود فرنگی
- حبوبات
- مارچوبه
