سیروز کبدی (cirrhosis) بیماری خطرناکی است که به دلیل جایگزینی بافت اسکار به‌جای بافت سالم در کبد به وجود می‌آید. بافت اسکار باعث کاهش جریان خون به کبد شده و در عملکرد آن اختلال ایجاد می‌کند. به همین دلیل این بیماری در مراحل پیشرفته بسیار خطرناک بوده و تهدیدکننده زندگی است.
سیروز کبدی بیماری خطرناک است که به‌مرور بافت اسکار جانشین بافت سالم کبد می‌شود. در مراحل اولیه علائمی نداشته و در مراحل پیشرفته باعث بروز علائمی مانند حالت تهوع، خستگی، بی‌اشتهایی و خارش پوست می‌شود. بیماری‌های زمینه‌ای کبد باعث بروز سیروز می‌شوند. با درمان علت آن می‌توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.
داروی پتاسیم کلراید یک مکمل معدنی است که برای درمان و یا جلوگیری از مقادیر کم پتاسیم در خون استفاده می‌شود. سطح طبیعی پتاسیم در خون بسیار مهم است. ویال پتاسیم کلراید به منظور پيشگيري از بروز كمي پتاسيم خون در بيماراني كه كاهش پتاسيم خون در آنان مخاطره آميز است، همچنين در بيماران مبتلا به سيروز كبدي همراه آسيت، زيادي آلدوسترون همراه كار طبيعي كليه، اسهال، استفراغ طولاني و نفروپاتي تخليه كننده پتاسيم و در كودكان تحت درمان طولاني مدت با آدرنوكورتيكوئيدها مصرف مي شود.
سیروز کبدی چیست؟
طبق آمار به‌دست‌آمده در ایالات متحده آمریکا، از هر ۴۰۰ بزرگسال یک نفر به این بیماری مبتلا است. سیروز یکی از بیماری های کبد است که پیشرفت آن بسیار خطرناک است. در افراد مبتلا به این بیماری به‌مرور بافت اسکار جایگزین بافت سالم در کبد می‌شود.علت آن ممکن است عفونت یا اعتیاد به الکل باشد. مراحل پایانی ایجاد بافت اسکار همین بیماری سیروز است.
زمانی که به دلیل بیماری، عفونت یا هر علت دیگری بافت کبد آسیب می‌بیند، سعی می‌کند خود را ترمیم کند. این ترمیم مداوم باعث ایجاد بافت اسکار شده و در عملکرد کبد اختلال ایجاد می‌کند. بافت اسکار جریان خون به کبد را کاهش میدهد؛ درنتیجه عملکرد کبد در پردازش سموم طبیعی بدن، داروها، مود مغذی و هورمون‌ها دچار اختلال می‌شود. هرچه بافت اسکار بیشتر شود، سیروز پیشرفته‌تر شده و می‌تواند تهدیدکننده زندگی محسوب شود.
20 علامت سیروز کبد
معمولا سیروز کبدی در مراحل اولیه هیچ علامت و نشانه‌ای ندارد. اما با پیشرفت بیماری آسیب به کبد شدید شده و علائمی ظاهر می‌شوند. معمولا علائم مراحل پیشرفته بیماری شامل موارد زیر است.
- خستگی
- خونریزی و کبودی با کوچک‌ترین آسیب
- ازدست‌دادن اشتها
- حالت تهوع
- تورم پا و مچ پا
- کاهش وزن
- خارش پوست
- زرد شدن رنگ پوست و سفیدی چشم
- تجمع مایع در شکم
- عروق خونی عنکبوتی شکل روی پوست
- قرمزی کف دست
- سفید شدن ناخن‌ها
- به تعویق افتادن پریود در زنان
- ازدست‌دادن میل جنسی، بزرگ‌شدن سینه‌ها و کوچک شدن بیضه‌ها در مردان
- گیجی و خواب‌آلودگی
- استفراغ خونی
- گرفتگی شدید عضلات
- ادرار قهوه‌ای
- تب
- بیماری استخوانی.
عوارض سیروز کبدی
سیروز طیف وسیعی از اندام‌های بدن را تحت تاثیر قرار میدهد و به بروز مشکلات زیر منجر می‌شود:
- فشار خون بالا: بیماری سیروز جریان خون کبد را تغییر میدهد و به فشار خون بالا منجر می‌شود. یعنی با کاهش جریان خون در کبد، فشار در ورید پورتال (وریدی که خون را به کبد می‌آورد) بالا می‌رود.
- تورم شکم و پاها: افزایش فشار ورید پورتال باعث تورم پاها و شکم می‌شود. البته ناتوانی کبد در ساخت پروتئین‌های خون هم در بروز این مشکل نقش دارد.
- خونریزی: افزایش فشار در ورید پورتال باعث هدایت خون به وریدهای کوچک‌تر می‌شود. در نتیجه، این وریدها تحت فشار قرار می‌گیرند و دچار خونریزی می‌شوند. از سوی دیگر، وریدهای مری و معده هم بزرگ می‌شوند که این هم می‌تواند به خونریزی شدید منجر شود.
- سوء تغذیه: کاهش وزن و سوء تغذیه شدید یکی از عوارض مهم سیروز کبدی هستند. چون این بیماری هضم غذا را دچار مشکل می‌کند که این باعث می‌شود مواد مغذی کافی در اختیار بدن قرار نگیرد.
- یرقان: کبد سالم بیلی‌روبین را از خون حذف می‌کند. در افراد مبتلا به سیروز کبدی این اتفاق نمی‌افتد و در نتیجه رنگ پوست و سفیدی چشم‌ها زرد و رنگ ادرار تیره می‌شود.
- بزرگ شدن طحال (اسپلنومگالی): در اثر افزایش فشار ورید پورتال، پلاکت‌ها و گلبول‌های سفید خون در طحال به دام می‌افتند. کاهش گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها در خون می‌تواند از علائم اولیه سیروز کبدی باشد.
- آنسفالوپاتی کبدی: حتما می‌دانید که پاکسازی سموم از خون جزئی از وظایف کبد است. اما در بدن فرد مبتلا به سیروز، این سموم از بین نمی‌روند و در مغز انباشته می‌شوند. در نتیجه، به مرور زمان فرد دچار گیجی یا عدم تمرکز می‌شود. در مراحل پیشرفته‌تر، آنسفالوپاتی کبدی رخ میدهد که عوارض خطرناکی مثل کما را در پی دارد.
- بیماری استخوانی: بعضی از بیماران بعد از مدتی دچار ضعف استخوانی شدید می‌شوند و احتمال شکستگی استخوان در آن‌ها بالا می‌رود.
- عفونت: در صورت ابتلا به سیروز کبدی، ممکن است بدن برای مبارزه با عفونت‌ها دچار مشکل شود. همچنین آسیت می‌تواند به پریتونیت باکتریایی (التهاب و عفونت صفاق) منجر شود که یک عفونت جدی است.
- سرطان کبد: بیماران مبتلا به سیروز کبدی در مقایسه با سایر افراد جامعه، بیشتر به سرطان کبد مبتلا می‌شوند.
علت های ابتلا به سیروز
طیف گسترده‌ای از شرایط و بیماری‌ها می‌توانند به کبد آسیب برسانند و به سیروز منجر شوند، از جمله:
- مصرف بیش از حد الکل
- هپاتیت ویروسی
- هپاتیت خود ایمنی (به دلیل حمله سیستم ایمنی به کبد ایجاد می‌شود)
- بیماری ویلسون (تجمع مس در کبد)
- اضافه وزن شدید
- بیماری کبد چرب غیر الکلی (انباشته شدن چربی در کبد)
- هموکروماتوز (تجمع آهن در بدن)
- فیبروز سیستیک
- عفونت‌ها، مثل سیفلیس و بروسلوز
- تخریب مجرای صفراوی به دلیل کلانژیت صفراوی اولیه
- کمبود آنتی‌تریپسین آلفا-۱
- اختلالات ارثی مرتبط با متابولیسم قند، مانند گالاکتوزمی یا بیماری ذخیره گلیکوژن
- سندرم آلاژیل (یک اختلال گوارشی ژنتیکی)
- شیستوزومیازیس (یک نوع بیماری انگلی)
- سرطان مجرای صفراوی یا پانکراس (لوزالمعده) که می‌تواند باعث انسداد مجراهای صفراوی شود
- داروها، از جمله متوترکسات و ایزونیازید
پیشگیری از سیروز کبدی
رعایت نکات زیر به حفظ سلامت کبد کمک می‌کند:
- الکل ننوشید. نوشیدنی‌های الکلی خطر ابتلا به سیروز کبدی را افزایش می‌دهند.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید. مصرف میوه، سبزی، غلات کامل و پروتئین بدون چربی را افزایش دهید و تا حد امکان از خوردن غذاهای چرب و سرخ‌شده بپرهیزید.
- وزن خود را در محدوده سالم حفظ کنید. وجود چربی زیاد در بدن به کبد آسیب می‌رساند.
- خطر ابتلا به هپاتیت را کاهش دهید. استفاده از سوزن‌های مشترک و داشتن رابطه جنسی محافظت‌نشده می‌تواند خطر ابتلا به هپاتیت B و C را افزایش دهد. در مورد ضرورت دریافت واکسن هپاتیت با پزشک مشورت کنید.
هیچ راهی برای درمان قطعی سیروز کبدی وجود ندارد و این بیماری می‌تواند تهدیدکننده حیات باشد. بنابراین، هر چقدر زودتر تشخیص داده شود، راحت‌تر می‌توان از عوارض جبران‌ناپذیر آن جلوگیری کرد.
درمان بیماری سیروز کبد
بعد از تشخیص علت ایجاد سیروز کبدی، روند درمان این بیماری آغاز می‌شود که با توجه به علت و شدت بیماری در افراد فرق می‌کند:
درمان سیروز کبدی الکلی– افراد مبتلا به این بیماری ناشی از سوء مصرف الکل باید نوشیدن الکل را متوقف کنند.
کاهش وزن. در درمان سیروز کبدی ناشی از کبد چرب، افراد مبتلا می‌توانند با کاهش وزن و رعایت رژیم غذایی سالم کبد چرب خود را درمان کنند.
داروها برای کنترل هپاتیت– در درمان سیروز کبدی ناشی از هپاتیت، مصرف دارو ممکن است از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
پیوند کبد– در موارد پیشرفته سیروز کبدی، هنگامی که عملکرد کبد متوقف می‌شود، پیوند کبد ممکن است تنها گزینه درمان این بیماری باشد. معمولاً افرادی که در معرض عوارض ابتلا به این بیماری، مانند زردی، احتباس مایعات قابل توجه (آسیت)، واریس خونریزی، انسفالوپاتی خون، اختلال عملکرد کلیه یا سرطان کبد، باید این گزینه درمان این بیماری را در نظر بگیرند. سیروز شایع‌ترین علت پیوند کبد است.
