بارداری اتفاق خوشایند و دلچسبی است، با این حال خطرات و اما و اگرهای خود را دارد. فاکتورهای زیادی هستند که می‌توانند بر روی بارداری سالم تاثیر‌گذار باشند که یکی از آنها قند خون است. در آزمایش GTT یا آزمایش قند بارداری، سطح گلوکز در بدن ارزیابی خواهد شد. بالا بودن قند در بارداری می‌تواند منجر به بروز مسمومیت بارداری و تولد نوزاد با وزن بالا شود. انجام این آزمایش با نوشیدن شربت گلوکز ( Glucose Syrup) انجام می گردد.

دیابت بارداری چیست؟

در بسیاری از زنان در ابتدای دوران بارداری، آزمون‏ های مربوط به قندخون، طبیعی هستند. اما در انتهای دوران بارداری به سبب ظرفیت محدود ترشح انسولین و كمبود انسولین سبب می شود که قند خون افزایش یابد و این افزایش تا زمان وضع حمل طول می‏ كشد.
این وضعیت، تحت عنوان دیابت بارداری نام دارد.
اگر چه بلافاصله پس از انجام وضع حمل، نتایج آزمون‏ها در این افراد به حالت طبیعی باز می‏ گردد، اما در تعداد قابل توجهی از آنها در آینده، دیابت ایجاد خواهد شد، به طوری كه هرچه دیابت در دوران بارداری شدیدتر باشد، احتمال آن بیمار پس از مدت كوتاهی متعاقب زایمان دچار دیابت شود، بیشتر خواهد بود.

تفسیر آزمایش GTT در بارداری

GTT در آزمایش خون یا آزمایش تحمل گلوکز توانایی جذب گلوکز توسط سلول های بدن را بعد از مصرف مقدار خاصی از قند اندازه گیری می کند. آزمایش GTT چگونگی شرایط قندی را بعد از صرف وعده غذایی مورد ارزیابی قرار می‌دهد. گلوکز نوعی قند است که از شکسته شدن کربوهیدرات‌های موجود در مواد غذایی به دست می‌آید. مقداری از این قند، برای تولید انرژی بدنی مصرف شده و مابقی آن برای روزها و شرایط آتی ذخیره می‌شود. مقدار قند خون توسط هورمون‌های انسولین و گلوکان تنظیم می‌شوند.

اگر مقدار قند بالا باشد پانکراس، انسولین بیشتری برای جذب قند و ذخیره‌سازی آن ترشح می‌کند. اگر مقدار قند خون کم باشد پانکراس هورمون گلوکاگون را برای آزادسازی قندهای ذخیره شده بدن و ریخته شدن آن به درون جریان خون ترشح می‌کند. بدن تمامی این اعمال را برای حفظ تعادل انجام می‌دهد. اگر بخشی از این چرخه با مشکل مواجه شود، قند خون بالا رفته و بیماری دیابت ایجاد می‌شود.

انجام آزمایش GTT با شربت گلوکز چگونه است؟

تست تحمل گلوکز خوراکی (GTT) که به عنوان تست تحمل گلوکز نیز شناخته می‌شود، توانایی بدن را در متابولیسم قند (گلوکز) و پاک کردن آن از جریان خون اندازه‌گیری می‌کند.

در این آزمایش لازم است که یک محلول شربت (شربت گلوکز) را پس از یک دوره ناشتایی بنوشید. سپس یک نمونه خون گرفته می‌شود تا مشخص شود آیا گلوکز را آن‌طور که باید متابولیزه می‌کنید یا خیر.

از GTT می‌توان برای تشخیص دیابت نوع ۱، دیابت حاملگی (دیابت در دوران بارداری) یا پیش دیابت (پیش‌بینی قند خون بالا برای دیابت نوع ۲) استفاده کرد. GTT را می‌توان با اطمینان در بزرگسالان و کودکان انجام داد.

شرایط انجام آزمایش OGTT

روال انجام آزمایش OGTT اینگونه است که یک نمونه خون ناشتا از بیمار گرفته می‌شود؛ سپس مقدار معینی گلوکز یا شربت خیلی شیرین به بیمار داده می‌شود و بیمار باید ظرف مدت ۵ دقیقه آن را میل کند. سپس دقیقا یک ساعت و سپس دو ساعت (بعد از نمونه اول) خونگیری انجام می‌شود.

در این حالت بدن به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه با سطح بالای قند خون مواجه است و پس از ۳ ساعت به مقدار طبیعی خود باز می‌گردد. افرادی که پاسخ انسولین مناسب دارند می‌توانند به راحتی دوز گلوکز را تحمل کنند و تنها در یک الی دو ساعت پس از مصرف، افزایش ناچیز و گذرایی در سطح گلوکز سرم این افراد دیده می‌شود. به طور طبیعی، گلوکز به ادرار نمی‌ریزد.

آزمایش GTT با استفاده از 75گرم دکستروز

آزمایش تحمل گلوکز به ۲ صورت می باشد:

الف- آزمایش تحمل گلوکز ۳ ساعته با ۱۰۰ گرم پودر گلوکز جهت تشخیص دیابت شیرین بارداری در زنان حامله
ب- آزمایش تحمل گلوکز ۲ ساعته با ۷۵ گرم پودر گلوکز در بالغین (در اطفال ۱.۷۵ گرم گلوکز به ازای هر کیلوگرم وزن بدن)

در آزمایش تحمل گلوکز به روش دوم:

ابتدا 75 گرم از پودر گلوکز در ۳۰۰-۲۵۰ سی سی آب حل شده و شربت گلوکز (Glucose Syrup) توسط پرسنل آزمایشگاه به فرد داده می شود. بیمار بایستی این محلول قندی را حداکثر تا ۵ دقیقه میل نماید.
جهت اطمینان از اینکه قند خون بیمار خیلی بالا نباشد؛ قبل از دادن محلول قندی به بیمار؛ ابتدا قند ادرار فرد چک می شود و چنانچه از نظر قند منفی بود، آزمایش ادامه می یابد.
پس از اتمام محلول قندی به مسئول نمونه گیری اطلاع دهید تا ساعات مربوط به مراجعات بعدی شما را برای دادن نمونه خون در برگه ثبت نماید. نوبت ها ممکن است با توجه به نوع این آزمایش از ۳ نوبت ۱ ساعته تا ۴ نوبت نیم ساعته متفاوت باشد. مثلا اگر از نوع ۳ ساعته باشد شما بایستی ۱ ساعت، ۲ ساعت، ۳ ساعت پس از صرف محلول قندی به محل نمونه برداری مراجعه نمائید.
بیمار بایستی در محل سالن انتظار آزمایشگاه در طول مدت این ۳ ساعت بنشیند. برای مفید واقع شدن این زمان شما می توانید از مطالب خواندنی در آزمایشگاه و یا هر سرگرمی مانند کتاب و … استفاده کنید. توجه داشته باشید که اگر از آزمایشگاه خارج شوید؛ با توجه به این که چند نوبت نمونه برداری باقی مانده است و از آن طرف اگر در این آزمایش این زمان ها رعایت نشود جوابی که حاصل می شود قابل اعتماد و صحیح نمی باشد و آزمایش باید تکرار گردد.