تقاضا و عوامل موثر بر آن (جلسه ششم)

تقاضا (demand) مقدار کالا یا خدمتی است که با توجه به قیمت و سایر عوامل در هر دوره خریداری می کنیم. مثلا در هفته 2 کیلو سیب خریداری می کنیم. بنابراین گفته می شود که تقاضای سیب در هفته دو کیلو است باید توجه داشته باشید که “تقاضا ” با نیاز تفاوت دارد. ما به کالا و خدمات زیادی نیاز داریم ولی ممکن است تقاضا نکنیم، به عنوان مثال همه ما به یک هلیکوپتر نیازمندیم ولی تقاضا نمی کنیم. بعضی نیازهای ما با توجه به قیمت و درآمد و… تبدیل به تقاضا نمی شوند. منحنی تقاضا، مکان هندسی مجموعه نقاطی است، که یک فرد برای بدست آوردن کالا یا خدماتی حاضر به پرداخت پول بوده و یک تولیدکننده به ازای هر قیمتی مایل به چه میزان تولید می‌باشد. در ادامه به تقاضا و عوامل موثر بر آن می پردازیم.

تقاضاچیست و عوامل موثر بر تابع تقاضا کدامند؟

تقاضا و عوامل موثر بر آن را با تابع تقاضا به شما نشان می دهیم. مقدار تقاضا از هر کالا توسط هر فرد بستگي به قيمت کالا, در آمد, قيمت ساير کالاها,تبليغات و بسياري عوامل ديگر دارد که مي توان به صورت زير نوشت :

  (…,Qdx  =  F  ( Px , I,Py,A ,E

انتظارات E و تبليغات A قيمت ساير کالاها Py درآمد،I،X قيمت کالاي Px،X مقدارتقاضا ازکالاي Qdx که نسبت به آينده مي باشد. اگر در رابطه به جز قيمت،بقيه ي عوامل موثر بر تقاضا راثابت نگه  داريم،مي توان نوشت:

(Qdx  = f(Px

به این رابطه تابع تقاضا مي گويند. پس تابع تقاضا تابعي است، که رابطه ي قيمت و مقدار کالا را با فرض ثابت بودن بقيه عوامل نشان مي دهد. تابع فوق را مي توان به صورت جدول و نمودار و معادله نيز نشان داد که جدول آن به تقاضا و معادله تقاضا، معروف است.

منحنی تقاضا

با تغییر مقادیر تقاضای هر مصرف کننده، در سطح قیمت های مختلف، جدول تقاضای مصرف کننده بدست می‌آید. از این جدول می‌توان منحنی‌ای را استخراج نمود، که به آن منحنی تقاضا گفته می‌شود. این منحنی بیانگر تقاضاهای متفاوت در قیمت‌های متفاوت است. در منحنی تقاضا که در سطح نموداری با دو محور X و Y (که X همیشه مقدار و Y قیمت را نشان می‌دهد، ترسیم می‌شود). هرچه قیمت بالا برود حرکت بر روی منحنی به طرف بالا صورت گرفته و مقدار تقاضا کم خواهد شد و بالعکس. یعنی رابطه قیمت و مقدار معکوس است. رابطه معکوس بین قیمت و مقدار، بیانگر شیب منفی منحنی تقاضاست.

توجه1) رابطه قیمت ومقدار تقاضا،معمولأ رابطه ای معکوس می باشد. به عبارت دیگر شیب منحنی تقاضا منحنی است که به قانون منفی بودن شیب منحنی تقاضا، نیز معروف است.

 توجه2) تابع معکوس تقاضا یا تابع قیمت می گویند. P=5-(1/2)Qx

تغییر تقاضا

دو نوع تغییر تقاضا داریم: 

• تغییر در مقدار تقاضا که به علت تغییر در قیمت کالا به وجود می آید و با حرکت روی منحنی تقاضا نشان داده می شود. مثلأدر جدول بالا اگر قیمت از 4 به 3 کاهش یابد مقدار تقاضا از 2 به 4 افزایش می یابد.
• به عبارت دیگر اگر عواملی که در تابع تقاضا ثابت فرض کرده ایم تغییر کنند باعث جابه جایی منحنی تقاضا می شود و به این جابه جایی تغییر در تقاضا گفته می شود که به بررسی آنها می پردازیم.

قانون تقاضا

این قانون در کنار قانون عرضه، نحوه تخصیص منابع در بازارها را نشان می‌دهد و قیمت معاملات روزانه کالاها و دارایی‌ها را تعیین می‌کند. طبق قانون تقاضا، میزان خریداری یا تقاضا برای یک چیز با قیمت آن رابطه معکوس دارد. یعنی هر چه قیمت یک سهم یا کالا بالاتر باشد، تقاضا برای آن کمتر است. این اتفاق به‌دلیل اصل مطلوبیت نهایی نزولی رخ می‌دهد. طبق این اصل، اولین کالاهای خریداری شده توسط مصرف‌کننده برای نیازهای فوری استفاده می‌شود؛ اما کالاهای اضافی خریداری شده در ادامه، برای اهداف کم‌ارزش‌تر استفاده می‌شود. بطور کلی قانون تقاضا یعنی قانونی که بیان می‌کند همگام با افزایش سطح قیمتها مصرف کننده از میزان تقاضای خود خواهد کاست (رابطه معکوس بین قیمت و مقدار تقاضا).

منحنی تقاضای بازار

نمایش نموداری مجموع مقادیر یک کالا را که مصرف کنندگان در قیمت‌های مختلف، در طی یک دوره زمانی معین، مایل و قادر به خرید آن هستند. با فرض ثابت بودن بقیه شرائط، منحنی‌ تقاضای بازار را به ما می‌دهد. شیب منحنی تقاضای بازار یک کالا، عموماً منفی است که نشان‌گر مقدار خرید بیشتر در قیمت‌های پائین‌تر است.

5 عامل مؤثر بر تقاضا

عوامل مؤثر بر تقاضا عبارتند از:

• قیمت
• تعداد مصرف کنندگان در بازار
• سلیقه مصرف کنندگان
• درآمد پولی آنها
• قیمت سایر کالاهای مرتبط

لازم به ذکر است که با توجه به اینکه در رسم منحنی تقاضا فقط قیمت و مقدار تغییر می‌کنند و سائر عوامل ثابت در نظر گرفته می‌شوند. اما با تغییر قیمت ما شاهد تغییر در مقدار تقاضا خواهیم بود و با تغییر سایر عوامل، تغییر در خود تقاضا را شاهد خواهیم بود. تغییر در تقاضا موجب انتقال و جابجائی منحنی تقاضا می‌شود. به این معنی که اگر عوامل فوق غیر از  قیمت تغییر کنند هم روی قیمت و هم روی مقدار اثر گذاشته و موجب انتقال منحنی به سمت راست یا چپ خواهد شد و تغییر در مقدار تقاضا حرکت روی منحنی تقاضا خواهد بود.

در انتهای این ویدئو هرکدام از عزیزان اگر سوال مطلبی برای اراده دارند می توانند در پایین صفحه آن را بیان کنند. در اسرع وقت پاسخ داده خواهد شد.