چین و چروک پوست (Wrinkles) خطوطی عمیق یا سطحی هستند که روی پوست تشکیل می‌شوند. این خطوط گاهی آن‌قدر عمیق هستند که چاله یا شکافی در سطح پوست ایجاد می‌کنند. تشکیل چین و چروک روی پوست، بخشی از روند طبیعی افزایش سن در بدن است. درواقع، تغییرات سلولی ایجاد شده در اثر گذر عمر باعث ایجاد این خطوط روی پوست می‌شود.
راه‌های مختلفی برای به حداقل رساندن چین و چروک پوست و حتی حذف آنها وجود دارد. استفاده از صابون ارگانیک روغن خراطین و صابون ارگانیک روغن شتر مرغ به جلوگیری از ایجاد چین و چروک روی پوست کمک زیادی کرده و همچنین اثبات شده استفاده از ابن روش تا حد زیادی چین و چروک ها را برطرف می کند و برای بهبود علائم پیری مانند رنگدانه های ناهموار، زبری و افتادگی پوست مؤثر است.
چروک پوست دقیقا چیست؟
چین و چروک روی پوست همه قسمت‌های بدن ایجاد می‌شود. اما ممکن است در برخی قسمت‌ها به دلایل حساسیت بیشتر پوست، تماس بیشتر با نور، گرما و سرما، کار بیشتر بعضی اعضا و مواردی مشابه چین و چروک‌ها زودتر، عمیق‌تر و بیشتر ایجاد می‌شوند. وراثت و ژنتیک یکی از اصلی‌ترین عوامل در میزان و زمان ایجاد چین و چروک در اطراف است. البته از نظر علمی ثابت شده است که همه چیز درمورد چین و چروک پوست به سن مربوط نمی‌شود و عوامل دیگر نیز در شدت و میزان ایجاد آنها موثر هستند. عواملی مانند محیط زندگی، سبک زندگی و جنس پوست هنگام بحث درخصوص چین و چروک پوست بررسی می‌شوند.
چروک پوست چگونه ایجاد می‌شود؟
برای درک بهتر چگونگی ایجاد این خطوط آزار دهنده روی پوست، بهتر است کمی دقیق‌تر درمورد خود پوست توضیح دهیم. پوست از سه لایه اصلی تشکلی می‌شود که عبارتند از:
- لایه بیرونی یا اپیدرم Epidermis
- لایه میانی یا درم Dermis
- لایه درونی یا هیپودرم Hypodermis
در طول حیات، از کودکی تا جوانی و میان‌سالی، سلول‌های پوستی با سرعت و به‌صورت دائم تکثیر می‌شوند. تکثیر لایه درم، از بین رفتن لایه اپیدرم را جبران می‌کند و هرگونه آسیب جزئی را بی‌اثر می‌سازد. به همین دلیل معمولا اثر زخم در کودکی و جوانی با سرعت بیشتری بهبود میابد یا کاملا از بین می‌رود. حال اینکه این اثر در دوران میان‌سالی ممکن است هیچگاه کاملا بهبود نیابد. درواقع با افزایش سن، سرعت تکثیر سلول‌های درم کاهش یافته، در نتیجه احیای اپیدرم نیز کند می‌شود که در نهایت نازک شدن لایه‌های بیرونی پوست و آسیب‌پذیری بیشتر آن را به دنبال دارد. نکته دیگر کاهش میزان تولید پروتئین‌های پوستی با کاهش تکثیر درم است. در پوست دو نوع پروتئین مهم وجود دارد که عبارتند از:
- کلاژن (collagen) الیاف پروتئینی که خاصیت کشسانی پوست را تقویت می‌کند.
- الاستین (Elastin) پروتئینی که چربی پوست را تامین می‌کند.
این دو پروتئین که در کنار هم چربی پوست و خاصیت کشسانی آن را تامین می‌کنند، مهمترین تاثیر را در احیای پوست دارند. کاهش کلاژن و الاستین کاهش رطوبت و چربی پوست را به دنبال دارد و همچنین افت سرعت ترمیم آن را موجب می‌شود. با کاهش تکثیر درم، اپیدرم نازک‌تر و ضعیف‌تر می‌شود. پوست آسیب‌پذیر در اثر کاهش میزان کلاژن و الاستین، سفت‌تر شده و خاصیت کشسانی خود را از دست می‌دهد که توقف احیا و ترمیم پوست را دربرابر محرک‌ها و آسیب‌های محیطی در پی دارد. چین و چروک به‌این ترتیب روی پوست ایجاد می‌شود.
4 علت چروک صورت
چروک صورت براثر مجموعه‌ای از عوامل ایجاد می‌شود که برخی از آنها قابل‌کنترل بوده ولی رفع بقیه عوامل چروک صورت غیرقابل‌اجتناب هستند. عمده‌ترین دلایل چروک صورت شامل:
- سن: وقتی افراد پا به سن می‌گذارند پوست طبیعتاً انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد و شکننده‌تر می‌شود. کاهش میزان تولید روغن‌های طبیعی باعث خشکی پوست می‌شود و چروک را در آن افزایش می‌دهد. چربی لایۀ زیرین پوست از بین رفته و این کمبود چربی باعث شل و آویزان شدن پوست شده و درنتیجۀ نمای ظاهری شیارها و حفره‌های ایجادشده افزایش می‌یابد.
- قرار گرفتن در معرض نور ماورای بنفش: اشعه ماورای بنفش که باعث تسریع روند طبیعی پیری می‌شود، یکی از دلایل چروک صورت است. قرار گرفتن در معرض نور ماورای بنفش باعث درهم شکستن بافت متصل پوست یا کلاژن و فیبرهای الاستین می‌شود که در لایۀ عمقی پوست قرار دارند.
- مصرف دخانیات: یکی از دلایل چروک صورت مصرف دخانیات است که می‌تواند روند سالخوردگی نرمال پوست را شتاب بخشیده، عامل تقویت چین و چروک باشد. این ممکن است به دلیل تغییراتی باشد که در روند جریان خون‌رسانی به پوست ایجاد می‌شود.
- تکرار حالات صورت: حرکات و نماهای ظاهری شکل‌گرفته در صورت مانند لبخند زدن باعث ایجاد خطوط و چین و چروک ظریف در پوست می‌شود. هر بار که فرد یکی از عضلات صورت را مورداستفاده قرار می‌دهد، یک شیار در زیر سطح پوست شکل می‌گیرد؛ و وقتی پوست پیر می‌شود، انعطاف‌پذیری را ازدست‌داده و دیگر نمی‌تواند سر جای اولش برگردد و این شیارها به ویژگی‌های دائمی چهره تبدیل می‌شوند.
جلوگیری از چروک پوست صورت
راهکارهای زیادی برای جلوگیری از چروک صورت وجود دارد که در اینجا بعضی از آنها را نام می‌بریم:
- از خورشید دوری‌کنید
- از کرم ضد آفتاب استفاده کنید بخصوص در تابستان
- سیگار نکشید: دود سیگار پوست را پیر می‌کند. این دود آنزیم‌هایی را آزادکرده که کلاژن و الاستین را که مواد مهمی برای پوست هستند، از بین می‌برد.
- به‌اندازه کافی بخوابید: وقتی به‌اندازه کافی بخوابید، هورمون رشد بیشتری تولید می‌شود، این هورمون کمک می‌کند پوستتان ضخیم باقی بماند، کشسانی بیشتری داشته باشد و کمتر چروک شود.
- به پشت بخوابید: خوابیدن در حالت‌های خاص برای شب‌های متوالی می‌تواند خط‌‌هایی روی صورت ایجاد کرده و چروک‌هایی در سطح پوست به وجود می‌آورد. به پهلو خوابیدن چروک‌های روی چانه و گونه‌ها را افزایش می‌دهد و خوابیدن روی شکم باعث می‌شود پیشانی‌تان چروک بخورد. پس بهتر است برای کم کردن چروک پوست به پشت بخوابید.
- چشمتان را در برابر نور آفتاب جمع نکرده عینک آفتابی بزنید.
- هفته‌ای یک‌بار ماهی بخورید مخصوصاً ماهی سالمون: ماهی علاوه برداشتن پروتئین منبع خوبی از اسیدهای چرب بخصوص امگا 3 هم هست و اسیدهای چرب در جلوگیری از چروک صورت بی‌تأثیر نیستند.
- بیشتر میوه و سبزی بخورید: ماده‌ی مؤثر موجود در میوه‌ها و سبزی‌ها آنتی‌اکسیدان آن‌هاست و آنتی‌اکسیدان‌ها کاری می‌کنند که پوست جوان‌تر و درخشان‌تر به نظر برسد و کمتر از نور خورشید صدمه ببیند
- به‌جای قهوه شکلات داغ بخورید: شکلات مقادیر زیادی از فلاونول غذایی دارد که از پوست در برابر خورشید محافظت می‌کند. همچنین جریان خون را در سلول‌های پوست افزایش می‌دهد، پوست را آب‌رسانی کرده و باعث می‌شود صاف‌تر شود.
- صورتتان را زیاد نشورید: آب، چربی و رطوبت طبیعی پوست را که از چروک شدن پوست جلوگیری می‌کند، از بین می‌برد.
- از کرم‌های مرطوب‌کننده مرغوب استفاده کنید.
درمان چروک صورت
- تزریق بوتاکس: تزریق سم بوتولینوم A خالص (بوتاکس)، ماهیچه‌های زیر چروک‌ها را شل می‌کند. این درمان چروک صورت به پوست بالایی اجازه می‌دهد صاف‌تر و بدون چروک‌تر بماند.
- پرکننده‌های چروک: در این روش پزشک چروک‌ها را با مواد مختلفی مانند کلاژن، اسید هیالورونیک و سایر مواد مصنوعی پر می‌کند.
- لیزر و نوردرمانی: در این روش درمان چروک صورت، انرژی ساطع‌شده از یک منبع نور مانند لیزر یا دیود پالسی لایه‌ی بالایی پوست را برمی‌دارد و یک زخم پوستی کوچک و غیرقابل دید به وجود می‌آورد. این سیستم تولید کلاژن طبیعی پوست را تحریک و درنهایت به پوست صاف‌تر و چروک‌های کمتر منجر می‌شود.
در پایان باید گفت نیازی به نگرانی درباره چین و چروک پوست نیست. با وجود این، اگر نگران ظاهر پوست خود هستید، به متخصص پوست مراجعه کنید. توجه کنید که داشتن سبک زندگی غلط، به‌طور مثال مصرف دخانیات یا استفاده از تخت‌های برنزه‌کننده، نگرانی درباره ظاهر پوست و نیز خطر ابتلا سرطان پوست را افزایش می‌دهد.
