شربت چارکول چیست؟

هر پت از این محصول حاوی 24 گرم زغال فعال در 120 میلی لیتر سوسپانسیون خوراکی شربت چارکول ( Activated Charcoal 20g/120mL oral suspension) خوراکی بصورت محلول می باشد. قابل به ذکر است که نام شربت شارکول نیز برای این فرآورده مورد استفاده قرار می گیرد.
برای رسیدن به بهترین اثر درمانی لازم است که این دارو در سریعترین زمان ممکن بعد از بلع ماده سمی استفاده شود چرا که ذغال فعال تنها قادر به جذب بخشی از ماده سمی است که توسط دستگاه گوارش جذب نشده باشد.

سوسپانسیون خوراکی چیست؟

در علم شیمی سوسپانسیون یا تعلیق به مخلوط ذرات جامد که در مایع معلق هستند گفته می‌شود كه مخلوط هايى ناهمگن هستند. سوسپانسیون‌ها در حال عادی ناپایدار هستند و پس از مدتی نگهداری در حالت سکون ته نشين مي شوند ، کلوئیدها لخته شده و ته‌نشین می‌شوند در اثر این پدیده فاز مایع از جامد جدا می‌شود. شربت چارکول یک سوسپانسیون خوراکی است.

4 ویژگی سوسپانسیون ها

سوسپانسیون نور را از خود عبور می دهد.
ناپایدار هستند، یعنی پس از زمان کوتاهی ذرات جامد از مایع جدا شده و ته ظرف جمع می‌شوند.
ذرات مولکول‌های حل شونده بسیار بزرگ‌تر از مولکول‌های حلالند.
توضیح کلی آن که میتوان گفت مخلوط ناهمگنی است که از ذره‌های جامد معلق در آب تشکیل می‌شود.

دوز و نحوه مصرف شربت چارکول

برای رسیدن به بهترین اثر درمانی لازم است که این دارو در سریعترین زمان ممکن بعد از بلع ماده سمی استفاده شود چرا که زغال فعال تنها قادر به جذب بخشی از ماده سمی است که توسط دستگاه گوارش جذب نشده باشد.

کودکان کمتر از 13 سال

دوز اولیه: 10 تا 25 گرم (معادل 20 تا 125 میلی لیتر سوسپانسیون)
دوز نگهدارنده : ا تا گرم بر هر کیلوگرم وزن بدن، هر 2 تا 4 ساعت تا زمان رفع علایم تکرار شود.

بزرگسالان

دوز اولیه: 50 تا 100 گرم ( معادل 250 تا 500 میلی لیتر سوسپانسیون)
دوز نگهدارنده: 12.5 گرم (معادل 62.5 میلی لیتر سوسپانسیون) هر یک ساعت، یا 25 گرم ( معادل 125 میلی لیتر سوسپانسیون) هر 2 ساعت و یا 50 گرم (معادل 250 میلی لیتر سوسپانسیون) تا زمان رفع علایم.

موارد منع مصرف شربت چارکول

در بیماران غیر هوشیار که احتمال بسته شدن راه تنفسی وجود دارد.
در مواردی که حساسیت به زغال فعال وجود دارد.

عوارض جانبی سوسپانسیون چارکول

مدفوع سیاه،
تهوع،
استفراغ،
اسهال،
سایر عوارض گوارشی

شرایط نگهداری شربت خوراکی چارکول

در دمای 15 تا 25 درجه سانتی گراد نگهداری شود.
از نور مستقیم آفتاب و یخ زدگی حفظ شود.

تداخل دارویی با سوسپانسیون زغال فعال

غذا ـ دارو: لبنیات اثر بخشی زغال فعال را کاهش می‌دهند.
دارو ـ دارو: زغال فعال موجب غیر فعال شدن شربت ایپکا می‌شود و همچنین، با جذب سطحی بسیاری از داروهای خوراکی، مانند استیل‌سیستئین، آنها را غیر فعال می‌سازد. زغال فعال باید قبل از مصرف استیل سیستئین، به کمک شستشوی معده از بدن خارج شود.

توصیه های دارویی شربت چارکول

دارو در ظرف در بسته نگهداری شود .
اگر قبلا به مسموم شربت ایبکا داده شده است‘بعد از بروز استفراغ از این دارو استفاده می شود .
استفاده طو لانی مدت این دارو به عنوان نفخ توصیه نمی گردد.
این دارو رنگ مدفوع را سیاه می کند‘اگر چه مساله از نظر دارویی اهمیت ندارد.
از مصرف همزمان با سایر داروها خودداری شود.

نکته

از آنجا که ذغال فعال موجب جذب سطحی و غیر فعال شدن شربت ایپکا می‌شود، این دارو را باید تنها بعد از تمام شدن استفراغ به بیمار تجویز کرد.
در صورتی که بیمار کمی بعد از دریافت دوز چارکول فعال استفراغ کند، دوز باید تکرار شود.
برای دستیابی به بیشترین اثر دارو، بهترین زمان مصرف آن، طی 30 دقیقه بعد از بلعیدن سم است. تجویز یک مسهل همراه با زغال فعال یا بعد از آن، دفع کمپلکس دارو ـ زغال را تسریع می‌کند.
این دارو را نباید همراه با شیر، بستنی یا شربت مصرف کرد. لبنیات میزان جذب دارو را کاهش می‌دهند.
پودر زغال، مؤثرترین شکل دارویی آن است. مخلوط کردن پودر با آب، موجب تشکیل شربت غلیظ و یکنواخت می‌شود. افزودن مقدار کمی آب میوه، طعم دارو را بهتر خواهد کرد.
در صورت مصرف ذغال فعال برای مواردی بجز مسمومیت، داروهای دیگر را باید یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از مصرف ذغال فعال مصرف کرد.
برای کاهش بوی ناشی از کلستومی، می‌توان ذغال فعال را به صورت خوراکی مصرف کرد.
بررسی میزان الکترولیت‌ها در صورت مصرف دوزهای دیگر از چارکول به همراه سوربیتول.

اطلاعات کلی در مورد شربت چارکول

شربت چارکول به عنوان یک درمان همراه در مسمومیت یا مصرف دوز بالای استامینوفن، آنتی‌موآن، ارسنیک، آسپرین، آتروپین، باربیتورات، کامفر، گلیکوزیدهای قلبی، کوکائین، گلوتتماید، ایپکا، مالاتیون، مورفین، اپیوم، اگزالیک اسید، پاراتیون، فنول، فنوتیازین، فنی‌توئین، قارچ‌های سمی، پتاسیم پرمنگنات، پروپکسی‌فن کینین، استریکنین، سولفونامید و یا ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای، استفاده می‌شود.
در مسمومیت با مواد سوزاننده، سیانید، آهن، اسیدهای معدنی و حلال‌های آلی نباید از چارکول فعال استفاده شود.
ذغال فعال در بیماران بی‌هوش یا نیمه هوشیار توسط لوله بینی ـ معدی باید تجویز شود.